Ngành kế toán Việt Nam đang đứng trước một làn gió mới với sự ra đời của Thông tư 99/2025/TT-BTC. Văn bản pháp lý quan trọng này, được Bộ Tài chính ban hành vào ngày 27/10/2025, hứa hẹn mang đến nhiều thay đổi đột phá. Thông tư sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 01/01/2026, áp dụng cho năm tài chính bắt đầu từ hoặc sau thời điểm này.
Nó thay thế cho Thông tư 200/2014/TT-BTC cùng nhiều văn bản liên quan khác. Mục tiêu chính là hiện đại hóa và hội nhập chế độ kế toán doanh nghiệp của Việt Nam với các chuẩn mực quốc tế. Hãy cùng khám phá những điểm mới đáng chú ý của Thông tư 99/2025/TT-BTC.
Phạm vi mở rộng và quản trị tăng cường
Một trong những điểm mới đầu tiên của Thông tư 99/2025/TT-BTC là sự mở rộng đáng kể về phạm vi áp dụng. Thông tư này không chỉ áp dụng cho tất cả các doanh nghiệp thuộc mọi lĩnh vực và thành phần kinh tế mà còn bổ sung tổ chức tín dụng vào đối tượng điều chỉnh.
Các nghiệp vụ không đặc thù của ngành ngân hàng, như kế toán hàng tồn kho, tài sản cố định hay công nợ, sẽ phải tuân thủ quy định mới. Điều này thể hiện sự nhất quán và chuẩn hóa trong hệ thống kế toán chung.
Đặc biệt, Thông tư cũng tăng cường yêu cầu về quản trị và kiểm soát nội bộ. Doanh nghiệp giờ đây bắt buộc phải xây dựng quy chế cụ thể. Việc này nhằm phân định rõ ràng quyền hạn, nghĩa vụ và trách nhiệm của từng bộ phận.
Quy định này giúp tăng tính tự chủ cho doanh nghiệp. Đồng thời, nó khuyến khích thiết kế hệ thống kiểm soát phù hợp với quy mô và đặc thù hoạt động riêng của mình.
Linh hoạt hơn trong đơn vị tiền tệ và hệ thống kế toán
Về đơn vị tiền tệ trong kế toán, Thông tư mang đến sự linh hoạt lớn hơn. Đồng Việt Nam (VND) vẫn là đơn vị chính thức trong kế toán.
Tuy nhiên, các doanh nghiệp có hoạt động thu, chi chủ yếu bằng ngoại tệ có thể lựa chọn một loại ngoại tệ làm đơn vị tiền tệ trong kế toán. Điều này áp dụng nếu đáp ứng các yếu tố quy định trong Thông tư và phải chịu trách nhiệm về lựa chọn đó.
Sự tự chủ còn được thể hiện rõ nét trong thiết kế hệ thống kế toán. Thay vì phải tuân thủ cứng nhắc các mẫu biểu, doanh nghiệp nay được phép tự thiết kế hệ thống chứng từ và sổ kế toán. Sự thay đổi này cho phép doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình phù hợp với đặc thù hoạt động và yêu cầu quản lý.
Điển hình, số lượng mẫu sổ kế toán đã giảm từ 45 xuống còn 42 mẫu. Điều này góp phần đơn giản hóa và tăng tính thực tiễn cho công tác kế toán.
Báo cáo tài chính: Diện mạo mới, thông tin hữu ích hơn
Các quy định về lập và trình bày Báo cáo tài chính (BCTC) cũng có nhiều thay đổi quan trọng. Đáng chú ý là việc đổi tên ‘Bảng cân đối kế toán’ thành ‘Báo cáo tình hình tài chính’.
Sự thay đổi này nhằm thống nhất với thông lệ quốc tế và chuẩn mực IFRS. Nó cũng thể hiện quan điểm kế toán hiện đại, coi báo cáo tài chính là bức tranh toàn cảnh về sức khỏe tài chính doanh nghiệp.
Doanh nghiệp giờ đây được phép lược bỏ các chỉ tiêu không có số liệu. Đồng thời, họ cũng có thể sắp xếp lại thứ tự chỉ tiêu mà không làm mất tính hợp lệ của báo cáo. Điều này hướng tới tính hữu ích của thông tin thay vì hình thức trình bày cứng nhắc.
Một điểm mới nữa là việc bổ sung bộ báo cáo tài chính riêng cho doanh nghiệp không hoạt động liên tục. Đây là lần đầu tiên Thông tư 99/2025/TT-BTC đưa ra quy định dành riêng cho các doanh nghiệp không đáp ứng giả định hoạt động liên tục. Điều này nâng cao tính minh bạch và phù hợp với thực tế kinh doanh.
Hệ thống tài khoản kế toán tinh gọn và quyền tùy chỉnh
Hệ thống tài khoản kế toán (HTTK) theo Thông tư 99/2025/TT-BTC được thiết kế tinh gọn hơn. Đồng thời, nó mở rộng quyền tùy chỉnh cho các doanh nghiệp. Doanh nghiệp có thể mở thêm tài khoản chi tiết (tiết khoản) để phục vụ công tác quản trị nội bộ.
Một số tài khoản mới cũng được bổ sung để phù hợp với các nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Ví dụ như TK 215 – Tài sản sinh học, TK 2295 – Dự phòng tổn thất tài sản sinh học, và TK 1383 – Thuế tiêu thụ đặc biệt của hàng nhập khẩu.
Những bổ sung này giúp HTTK phản ánh đầy đủ và chính xác hơn các giao dịch. Nó cũng tạo điều kiện thuận lợi cho việc hạch toán và quản lý tài chính.
Ngoài ra, Thông tư còn linh hoạt hơn trong hạch toán tại đơn vị trực thuộc. Các doanh nghiệp không bắt buộc phải lập BCTC riêng cho từng đơn vị. Trừ khi có quy định chuyên ngành yêu cầu.
Hướng tới hội nhập và minh bạch
Thông tư 99/2025/TT-BTC được ban hành với mục tiêu rõ ràng là thay thế và cập nhật hệ thống chế độ kế toán doanh nghiệp. Nó phải phù hợp với Luật Kế toán năm 2015, Luật sửa đổi, bổ sung một số luật năm 2024, cùng các văn bản quy phạm pháp luật mới.
Những thay đổi này hướng tới hội nhập quốc tế và yêu cầu quản trị minh bạch, đồng bộ. Thông tư cũng hướng dẫn chi tiết việc chuyển đổi đơn vị tiền tệ kế toán và bổ sung hướng dẫn kế toán cho sáp nhập, chia tách và chuyển đổi doanh nghiệp.
Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, việc hiểu rõ và áp dụng đúng các quy định mới là vô cùng quan trọng. Đặc biệt, đối với các doanh nghiệp có yếu tố nước ngoài hoặc đối tác quốc tế, việc dịch thuật các tài liệu kế toán, báo cáo tài chính theo chuẩn mới có thể trở nên phức tạp.
Đây là lúc các công cụ hỗ trợ như Doctranslate.io phát huy vai trò của mình. Nền tảng này giúp doanh nghiệp dễ dàng chuyển đổi các văn bản pháp luật, báo cáo và chứng từ sang nhiều ngôn ngữ khác nhau. Nó đảm bảo độ chính xác và tính chuyên nghiệp cao.
Để tận dụng tối đa các tính năng và đảm bảo tuân thủ, việc tham khảo user manual của các công cụ hỗ trợ là rất cần thiết.
Những thay đổi trong Thông tư 99/2025/TT-BTC đánh dấu một bước tiến lớn trong công tác kế toán doanh nghiệp tại Việt Nam. Việc nắm bắt và thích nghi nhanh chóng với các quy định mới sẽ giúp doanh nghiệp không chỉ tuân thủ pháp luật mà còn nâng cao hiệu quả quản lý và khả năng cạnh tranh.
Hãy tìm hiểu kỹ các hướng dẫn chi tiết và cân nhắc sử dụng các giải pháp công nghệ để tối ưu hóa quy trình kế toán của bạn. Chuẩn bị tốt nhất cho kỷ nguyên mới của kế toán doanh nghiệp!
Để lại bình luận